Najpierw rozsypał się zespół, który nagrał „Aerolit”. Potem zmarł tragicznie perkusista Piotr Dziemski. Potem była oferta nagrywania muzyki do przedstawień teatralnych ze strony zaprzyjaźnionego reżysera Bernarda Forda Hanaoki. I nagrana całkowicie solo elektroniczna płyta „Katharsis”. Ascetyczna, monotonna, tajemnicza, powstała w cieniu śmierci Piotra Dziemskiego, z którym Niemen bardzo się zaprzyjaźnił.
„Idee fixe” z roku 1978 to pewien powrót do zespołowego grania. Choć nadal dominuje Niemen i jego elektroniczne klawiatury, pojawiający się w części nagrań dodatkowi muzycy – gitarzysta, żywa sekcja rytmiczna ponownie na płycie Niemena Sławomir Piwowar i Zbigniew Namysłowski – przekładają się na bogatszą niż poprzednio warstwę melodyczną. „Katharsis” odbierało się z mieszanymi uczuciami: z jednej strony całkiem ciekawe pomysły brzmieniowe i efekty dźwiękowe, kilka bardzo udanych kompozycji, z drugiej – monotonia brzmienia wczesnych syntezatorów. „Idee fixe” brzmienie ma wyraźnie bogatsze. Elektronika i syntezatory nadal dominują, ale tym razem Niemen wydobywa z nich dużo ciekawsze, pełniejsze dźwięki.
„Idee fixe” to obszerny zestaw – dwie duże płyty, jedna mała, w wersji CD (z dwoma bonusami: „Sieroctwem” i drugą wersją „Larwy”) – ponad 100 minut muzyki. Podstawowy album to dzieło spółki autorskiej Niemen-Norwid; po raz pierwszy całość tekstów na albumie to dzieła wyłącznie wielkiego poety. Dodana mała płytka zawiera z kolei fragmenty muzyki do przedstawienia „Sen srebrny Salomei” Juliusza Słowackiego. Muzycznie – rzecz bardzo ambitna, bardzo urozmaicona.
Część utworów kontynuuje elektroniczne granie znane z „Katharsis”. Ot, choćby „QSS I”: zbiór efektów, nietypowych syntezatorowych barw i brzmień, w części II uzupełniony wokalizami. Podobnym krótkim przerywnikiem są „Straceńcy”. Podobnie melorecytowane „Moja piosnka”, z lekko góralskim klimatem, dyskretnie uzupełniana skrzypcami, „Chłodna ironia przemijających pejzaży” i „Credo”, wszystkie trzy rozwijające się w intrygujące, elektroniczne, majestatyczne pejzaże dźwiękowe, w przypadku „Credo” z ładnym duetem Namysłowskiego i Niemena. Podobnie „Idącej kupić talerz Pani M.”. Nastrojowe, filmowe w klimacie malowanie dźwiękiem mamy w „Legendzie scytyjskiej”.
Z drugiej strony są utwory łączące syntezatorowe brzmienia z bardziej zespołowym graniem, taka trochę synteza „Katharsis” i „Aerolitu”. „Sieroctwo”: dynamiczny, rytmiczny utwór. Podobnie „Larwa”: żywa, funkująca sekcja, do tego gęste, bogate elektroniczne tło i wybijająca się na pierwszy plan improwizacja fortepianu elektrycznego, w dalszej części utworu uzupełniona o ładne saksofonowe solo, przejmujące rolę linii wokalnej. (Druga wersja jest nieco spokojniejsza.) Na podobnej, funkowej podstawie rytmicznej opiera się „Laur dojrzały”. „W poszukiwaniu źródła”: trochę syntezatorowania, perkusyjne popisy, wokalizy... Ciekawie wypada taka synteza zespołowego i elektronicznego grania, żywiołowy jazzrock z lekkim dodatkiem góralskich motywów i dużą porcją elektroniki w prawie 10-minutowych „Białych górach”. Również w „Twarzą do słońca” mamy konkretną porcję jazz-rocka fusion, trochę kojarzącego się z poczynaniami... SBB. Dodane na małej płycie fragmenty utworów do przedstawienia „Sen srebrny Salomei” to raczej muzyka typowo ilustracyjna, dość oszczędnie syntezatorowe miniatury w duchu „Katharsis” – z pominięciem finałowej, podniosłej „Pieśni Wernyhory”.
Jest w tej płycie coś, co przypomina „Biały Album” Beatlesów. Ciągle coś się dzieje: dużo różnych pomysłów, barw i brzmień, ułożone w skrzącą się od pomysłów całość. Bardzo ambitne to dzieło i na pewno niełatwe w odbiorze. Ale na pewno poznania warte.

Niemen, Czesław
Idée Fixe
Zamiast oceny - wyróżnienie
(brak oceny)
Lista utworów:
- Sieroctwo (Niemen, Norwid) 08:46
- QSS I (Pytanie o naszą skromność) (Niemen) 03:02
- Larwa (1) (Wszechcywilizacji społeczny blues) (Niemen, Norwid) 07:23
- Moja piosnka (Niemen, Norwid) 06:47
- W poszukiwaniu źródła (Niemen) 02:36
- Chłodna ironia przemijających pejzaży: a) Marmur biały b) Egejski błękit (Niemen, Norwid) 13:05
- Straceńcy (Z wypraw nie tylko krzyżowych) (Niemen) 01:24
- Laur dojrzały (Niemen, Norwid) 05:25
- Larwa (2) (Niemen, Norwid) 07:20
- Idącej kupić talerz Pani M. (Niemen, Norwid) 05:13
- Białe góry (Niemen) 09:33
- Legenda scytyjska (Niemen) 03:25
- QSS II (Nawoływanie) (Niemen) 02:43
- Twarzą do słońca (Niemen) 07:07
- Credo: a) Pochwała pracy – Promethidion (fragment) b) Burza i kolory tęczy (Niemen, Norwid) 08:20
- Proroctwo Wernyhory (Niemen) 00:28
- Spotkanie Leona i Salomei (Niemen) 00:45
- W obozie ukraińskim (Niemen) 01:30
- Zazdrość Semenki (Niemen) 00:32
- Przybycie regimentu (Niemen) 00:53
- Defilada (Niemen) 00:50
- Mazurek weselny (Niemen) 01:07
- Pieśń Wernyhory (Niemen, Słowacki) 05:43
- Czesław Niemen – śpiew, fortepian akustyczny, Fender Rhodes, Hohner Clavinet C, Mellotron 400, Minimoog, Synthi EMS
- Zbigniew Namysłowski – saksofon altowy
- Maciej Radziejewski – gitara U
- Jerzy Dziemski – gitara basowa, perkusja, skrzypce
- Stanisław Kasprzyk – bębny, perkusja
- Sławomir Piwowar – gitara akustyczna
Strony zespołu: